نقد و بررسی طرح جامع تهران 86

از ده سال پیش که طرح جامع در دست تهیه قرار گرفت و به تدریج اشکالات رویه ای آن آشکار گشت، گروههایی از دانشگاهیان و متخصصان به روند و محتوای نتایج آن اعتراض کردند. مبنای نظر آنها چنین بود که طرح دو اشکال مدیریتی عمده دارد: روش غیرعلمی و مداخلات دستوری. اولی ره به ترکستان می برد و دومی، حتی دستآوردهای طبیعی یا تصادفی را تخریب می کند.
آنچه موضوع دعوای این روزهای شورای عالی شهرسازی با شهرداری تهران است، به موارد گروه دوم استناد می کند؛ اگر چه شورا نیز برای پیشبرد نظر خود از همان رویه دستوری بهره می برد. با این تفاوت که عجالتاً اراده شورا با گذشته متفاوت است. در دولت قبل شهرداری آنچه را می خواست، با اقتدار در طرح وارد می کرد و پیش می برد. امروزه اقتدار شهرداری با اقتداری دیگر در دولت روبرو شده است.
این که چنین کشمکشی بیش از یک سال ادامه دارد حاکی از غلبه اراده سیاسی بر نظر کارشناسی است؛ و پیش از آن هم همین طور بوده است. اصولاً طرح جامع 86 تهران این تقدیر را داشت که از ابتدا تا انتها اسیر غلبه اراده های سیاسی و معطوف به قدرت بود؛ و محروم از آن که تصمیمات آن کارشناسی شود.
مرور تلاش خودجوش عده ای از استادان دانشگاه، که با حمایت گروهی از متخصصان همراه شد و به تشکیل ده جلسه مناظره در ایسنا گذشت، مثال خوبی برای ارزیابی جایگاه نظر کارشناسی در روند تهیه طرح های توسعه شهری در ایران است.