فروشگاه

منظر، پدیده‌ای نوظهور در معارف مربوط به مکان است که در زبان فارسی به‌دلیل سابقه طولانی واژه منظر با شبهۀ «شناخته‌شدن» روبروست. مفهوم جدید منظر، به‌دلیل تعارض ماهوی آن با دوقطبی کارتزین (عالم‌های جداگانه عین و ذهن) حاکم بر نظام تعلیم و تربیت، به آسانی شنیده و به دشواری فهمیده می‌شود: پدیده عینی-ذهنی واحد که در عین آنکه کالبد است، کالبد نیست و بالعکس.
در ایران از آغاز دهۀ 80 شمسی مفهوم منظر در دانشگاه رایج شد. پیشتر در سطح جامعه و به‌مثابۀ نوعی مطالبۀ کیفیت نیز مطرح گردیده بود. در دو دهۀ گذشته اقبال به مفهوم منظر شتاب زیادي گرفته است. این جاذبه، آسیب‌های طبیعی خود را نیز به همراه داشته است: تعریف‌های خودبنیاد و تفسیرهای سلیقه‌ای به‌خصوص در بستر زبان فارسی که واژه منظر را از هزار سال قبل شناخته شده بود، این اتفاق بیشتر رخ داده است. براي جلوگیری از بدفهمی منظر لازم بود تا تعاریف استاندارد و علمی متکی به منابع معتبر بیان شود. در راه انجام این مهم، پژوهشگران کتاب حاضر دریافتند که کثرت تعابیر خودبنیاد چنان بر تعاریف علمی غلبه کرده که لازم است در گام نخست از هر آنچه که آنچه منظر نیست تبری جسته شود. پس از آن است که می‌توان بر «آنچه منظر است» پاي فشرد.

اطلس منظر، روايتی از واقعيت سرزمين است كه آن را با رويكرد كل‌نگر مورد بررسی قرار می‌دهد. در فرايند اطلس منظر، داده‌های پايه به صورتی خوانش می‌شوند كه به تشخيص يك واحد يا سلول پايه تشكيل‌دهنده سرزمين منتهی شود. برای اين منظور، اطلس منظر درصدد شناخت ویژگی‌های مشترك يك سرزمين برمی‌آيد كه بتوان آن را با دلايل جغرافيايی، تاريخی، اقليمی، فرهنگی، اقتصادی و … يك واحد يكپارچه شناخت. در اين «بوم». به زبان ديگر، اطلس منظر به شناخت بوم‌های سرزمين منتهی می‌شود.

پرداختن به موضوع مجسمه شهری مقوله‌ای است که نیازمند نگاه جامع و راهبردی نسبت‌به تحقق اهداف مدیریت شهری است. مجموعه پیش رو برآمده از برگزاری نشست‌ها و مصاحبه‌های تخصصی، نقد اخبار و وقایع مربوطه و کوتاه‌نوشت‌های کارشناسانه حول موضوع مجسمه شهری در ایران است که در انتخاب اولویت‌های راهبردی می‌تواند کمک‌رسان باشد.

تاکنون ظرفمان برای تهران کوچک بوده و نگاه «کلانشهری» به آن نداشتیم؛ نگاهی جامع برای مدیریت بر تهرانی که شایسته پیشرفتهای شگرف و شتابدار است.

مقصود از زیبایی شناسی معماری در این اثر، یافتن قواعد مشترکی است که صورت معماری قزوین را از نخستین دوره های آن، که آثارش باقی است، تا دوره معاصر هدایت کرده است. صورت، ماده معماری است که از شکل و تناسبات آن، حجم و ترکیبات آن، تزیینات و اندامش، نور و حرکت (فهم متوالی اجزای فض) به دست می آید. هر جزء از صورت و در هر نمونه، برای ظهور از قاعده ای تبعیت کرده است. معماران هر عصر ادراک خود از آثار دیگران را پالایش کرده و در اثری جدید به معرض داوری مردم گذارده اند.

انتشار کتاب سنگ نگاره های ساسانی در سال 1388، در ابتدا واکنشی طبیعی بود برای رفع نواقص و ابهاماتی که در شرح کتیبه های ساسانی سرزمین ایران وجود داشت. پژوهش مذکور روشن کرد نزديک به يک سوم نقوش موجود به دقت مورد بررسي قرار نگرفته و برخي از تصاوير شهرياران اشتباه معرفي شده است. پژوهش ها برای تألیف آن کتاب، ضرورت دقت و تعمق در سنگ نگاره ها را به مثابه اسناد مکتوم و گرانبها آشکار ساخت.

متخصصان منظر به صورت مستقل درصدد برآمده اند تا براي راستی آزمایی گزاره های اصلی و کانونی خود، که از نگاه کل نگر منظر برآمده، روش تحقیق مناسب ابتکار کنند. این کتاب یکی از تلاشهای خوب در این زمینه است که با بسط تعارض های بنیادین در ماهیت علوم و طرح نظریه سه امپراطوری علمی، علاوه بر صحه گذاردن به واقعیتهای زیرپوستی دنیای علم جدید، چشم اندازهای خوبی به سوی حل مسئله ترسیم کرده است.

درخصوص نقش‌برجسته‌های ساسانی مطالبی از گذشته تاکنون به رشته تحریر درآمده که بعضاً با نواقصی همراه است و اغلب این منابع به صورت توصیفی بوده و تحلیل و مقایسه کمتر در آنها به کار رفته است. در پژوهش حاضر سعی شده یکایک سنگ‌نگاره‌ها با سکه‌های این عصر مطابقت داده شود تا از هرگونه خطا نسبت به شناسایی شاهان ساسانی محفوظ باشد. همچنین در این گفتار به جنبه‌های نمادین و زیبایی‌شناسانه آثار نیز اشاراتی شده است.

مجله باغ نظر – دوره 1، شماره 2، اسفند 1383

مجله باغ نظر – دوره 1، شماره 2، اسفند 1383